Prowadzenie: Maria Krześlak-Kandziora
Warsztaty wspólnego czytania, próbujące wzmocnić więź uczestników ze światem przyrody i
zastanowić się, jak na tę relację wpływa język, jakim się posługujemy. Zajmiemy się poezją,
ale poznamy również teksty wspierające jej odczytywanie.
Podczas warsztatów wspólnie czytamy i rozmawiamy o tym, co wybrane teksty w nas
poruszyły. Poznajemy konteksty zawarte w poezji intencjonalnie, ale też te, które znajdziemy
w swojej sieci skojarzeń wykształconych przez sposób, w jaki mieszkamy na Ziemi i w
języku. To trochę zerwanie ze szkolną niechęcią do interpretowania niezrozumiałych
wersów. Pozwalamy sobie na dryf, wspólne rozważania, orbitujące wokół tematów, które nas
obchodzą. Pozwalamy sobie na wielości i błędy interpretacyjne, rozmawiamy o nich bez
stresu grożącej nam oceny. Poezja, mistrzyni interdyscyplinarności, wpuszczania powietrza
nie tylko na poszatkowaną wersami kartkę, ale i do naszych umysłów, po prostu robi nam
coś dobrego.
Z tekstami zapoznajemy się wspólnie, głośno czytając je podczas spotkania. Każdy z
uczestników otrzymuje wydruki z tekstami. Może je zabrać, może pozostawić dla kolejnych
uczestników. Zapraszam do przynoszenia notesów i czegoś do pisania – do zapisywania
myśli, robienia notatek.
Prowadząca wybiera teksty i amortyzuje podróż przez kolejne wersy, przybliża konteksty,
przygotowuje zawsze wstęp i merytoryczne komentarze.
● Czas trwania warsztatów: 2h | możliwość dopasowania do potrzeb i możliwości.
● Warsztaty można połączyć w cykl.
● Liczba uczestników każdorazowo ustalana jest z organizatorem.
● Organizator zapewnia wydruk materiałów, salę.
● Warsztaty można połączyć z wycieczkami: uważnościową lub ptasiarską,
dopasowaną do kontekstu.
● Warsztaty z wycieczką mogą być współprowadzone z drugą osobą (dendrolog,
ornitolog, specjalistka od kąpieli leśnych)
WARSZTAT I
TYTUŁ: INGER CHRISTENSEN – POEZJA ZAKLĘTA W ALFABECIE
TEKSTY: „alfabet” Inger Christensen w tłumaczeniu Bogusławy Sochańskiej, wyd. Lokator
Czytamy tylko ten tom. Christensen to poezja słów, które odsyłają do mapy jej niesamowicie
bogatego świata i fenomenalnej konstrukcji tomu. Poruszamy się wśród nauk
humanistycznych i ścisłych – od rozmowy o gatunkach jabłoni, pochodzeniu węgla, po
Wielki Zderzacz Hadronów. Nie mniej ważnym wątkiem jest tłumaczenie tomu. Budujemy
pomosty i mosty między językami duńskim i polskim, między humanistyką a naukami
ścisłymi. Sprawdzamy, czy mogą się oświetlać?
WARSZTAT II
TYTUŁ: JĘZYKI CZASOWNIKOWE?
TEKSTY fragmenty: „Pieśń Ziemi” Robin Wall Kimmerer (tłum. Monika Bukowska, wyd.
Znak), „Nauka o ptakach” Michała Książka (wyd. Fundacja Sąsiedzi), „Postkolonialny wiersz
miłosny” Natalie Diaz (tłum. Joanna Mąkowska, Wydawnictwo Współbycie), .
Korzystając z dostępnej i przystępnie napisanej literatury (Kimmerer, Opryszek) uczymy się
„czytać” język polski uważniej i analizować jego odcienie poprzez zderzenie z językami
rdzennymi Kanadyjczyków i mieszkańców Ameryki Południowej. Język jakim się
posługujemy mówi wiele o naszym stosunku do świata, który nas otacza. Warsztaty jedynie
zarysowują problematykę różnicy między językami, dają impuls do własnych poszukiwań lub
po prostu do bardziej świadomego myślenia o słowach, używania ich. Język jest potężnym
narzędziem: komunikacji, prawa, polityki, ekonomii, poezji.
WARSZTAT III
TYTUŁ: WODA
TEKSTY fragmenty: „Woda” Szymon Opryszek (Wydawnictwo Poznańskie), „Postkolonialny
wiersz miłosny” Natalie Diaz (tłum. Joanna Mąkowska, Wydawnictwo Współbycie), „Dopływy
drgania, powidoki, pieśni na brzegach” Małgorzata Lebda (Warstwy), „Cenotaf” James
Schuyler (tłum. Piotr Sommer)
Warsztat może być kontynuacją warsztatu „JĘZYKI CZASOWNIKOWE?” lub odrębnym spotkaniem.
Warsztat podejmujący tematykę najważniejszego „zasobu”, dzięki któremu istnieje i jest
podtrzymywane życie na Ziemi. Skąd się wzięła woda, do kogo należy i jakiego języka
używamy, by o niej mówić? Język jakim się posługujemy mówi wiele o naszym stosunku do
świata, który nas otacza. Przyjrzymy się zatem kilku perspektywom.
WARSZTAT IV
TYTUŁ: POEZJA UKORZENIONA
TEKSTY: wybrane teksty Julii Fiedorczuk, Michała Książka, Urszuli Zajączkowskiej, Marisa
Salejsa, Inger Christensen
Warsztat rozpięty między brzmieniem słów, naukami przyrodniczymi i ukorzenianiem –
medytacyjnym pogłębianiem poczucia, że jesteśmy integralną częścią przyrody. Będą z
nami drzewa, porosty i bakterie. Przeczytamy teksty, które będą zwracały uwagę na kolejne
ekosytemy, przyjrzymy się życiu gleby, łąki, lasu, ścieżki w lesie. Przywołamy wiedzę z
zakresu nauk przyrodniczych i humanistycznych. I dołożymy medytację. Czy takie
połączenie jest możliwe?
Warsztat najlepiej sprawdza się, gdy prowadzony jest w lesie, w okolicy lasu, lub w
połączeniu z wycieczką do lasu przed/po warsztacie.
PROWADZĄCA
Filolożka polska i pasjonatka bycia w przyrodzie. Uczestniczka Szkół Lasu w Puszczy
Białowieskiej. Incydentalna współpracowniczka Instytutu Biologii Ssaków PAN w Białowieży.
Wykładowczyni School of Form w Warszawie. Od maja 2025 pogłębia zagadnienie
bioróżnorodności w Polskiej Szkole Dendrologii i Arborystyki. Co miesiąc publikuje tekst na
portalu Kultura u Podstaw, najczęściej o związkach przyrody i literatury. Prowadziła
warsztaty Czytania Ukorzenionego w ramach zajęć dla osób studenckich, podczas Szkół
Lasu, dla osób aktywistycznych podczas zjazdu wytchnieniowego, w ramach spotkania
klubu książki.