Maciej Robert

Click here for bio in English

Klicken Sie hier für die bio auf Deutsch

 

Eseista, poeta, krytyk literacki i filmowy, redaktor. Ostatnio opublikował nowy tom poezji „mniejsza o ludzi” (Warstwy 2025), książkę eseistyczno-reporterską Rzeki, których nie ma (Czarne 2023), wybór wierszy Skontrum.2003-2023 (WBPiCAK 2023) oraz poemat śnieg (Warstwy 2022). Na swoim koncie ma również pracę krytyczną Perełki i Skowronki. Adaptacje prozy Bohumila Hrabala oraz książki poetyckie: Pora deszczu, Puste pola, Collegium Anatomicum, Księga meldunkowa, Nautilus, Demologos, Superorganizm, Co mogło pójść nie tak.

 

Rzeki, których nie ma. 

Rzeka, której nie ma, może (nie) istnieć na wiele sposobów. Może to być rzeka, która wysycha okresowo albo wyschła ostatecznie. Może to być rzeka pojawiająca się jedynie w historycznych opisach. Zamieniona w ściek, wciśnięta w kanał, zasypana piachem, zabetonowana lub zanieczyszczona tak bardzo, że trudno rozpoznać w niej rzekę. Może to być rzeka wymyślona. Rzeka zapomniana, której ślady znajdujemy w nazwach ulic czy niespodziewanych nierównościach terenu. Rzeki znikają od zawsze, ale jeszcze nigdy nie znikały tak szybko jak dziś. Zostawiają po sobie dotkliwy brak, pustkę, melancholię i widmo nieuniknionej katastrofy.

Maciej Robert poszukuje zagubionych rzek w swoim mieście, ale jego pasja nie ogranicza się do Łodzi. W każdym zakątku Polski, w którym się znajdzie, brodzi w rzekach tak małych, że nie mają nawet imienia, w potokach, strumieniach, strugach i rowach wypełnionych błotem. Snuje się także nad brzegami Wisły, Renu, Cisy czy Dunaju, tropi rzeki opisywane przez innych.

Niektóre z rzecznych bohaterek tej książki niosą w sobie pamięć tragedii, których były świadkami. Inne szemrzą cicho swoje historie i przepowiadają przyszłość.

 

Recenzje

,,Nie ma lepszego miejsca do napisania takiej książki. Łódź – „bezrzeczne” miasto na wododziale rzędu pierwszego. Stąd Maciej Robert spogląda w głąb dorzeczy dwóch największych polskich rzek – Wisły i Odry. A potem wyrusza w drogę. Z erudycją odczytuje pejzaż i teksty kultury. Od razu też, jeszcze w czasie czytania, chce się ruszyć za nim. Nad Sztołę, „którą wyłączono”, Mokrą, którą wymyślono, nad Pabiankę, Łódkę, Małą, nad Ren i Pełtew. Robert zachęca nas do patrzenia na rzeki. Póki je jeszcze mamy.” – Filip Springer

,,Jest to książka absurdalna i w swej absurdalności wspaniała; jest przeładowana dygresjami i w tych dygresjach imponująca; jest całkowicie niepotrzebna oraz bardzo potrzebna zarazem.” – Piotr Gociek

,,Robert nie jest w tej książce poetą jednego tonu czy jednego stylu. Jego książka jest wielostylistyczna i wielogłosowa, a nawet ostentacyjnie rozstrojona i przypadkowa, jakby autor włączył do niej nie tylko skończone zapisy, ale również notatki, rzeczy powstałe pod wpływem impulsu, nad którymi można by jeszcze pracować lub których obecność w tomie można by rozważyć. Z tego punktu widzenia tytuł całości – Superorganizm – daje się czytać w trybie autoironicznym: poeta wcale nie chce być „super”, nie dąży do perfekcji, nie poświęca nadmiernie wiele czasu na „organizację” tego, co powstaje. Im mniej napinania się, tym lepiej.” – Wojciech Bonowicz

Wywiady

Słowa skierowane do dziecka mają ogromną moc. Ciążą na całym moim życiu. Sama potencjalność tego, że mogło się wydarzyć najgorsze, nie daje spokoju. – Maciej Robert w rozmowie o “Śniegu” w Tygodniku Powszechnym 

 

Boguś Janiszewski

Boguś Janiszewski absolwent Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Pisarz, nauczyciel, ekspert związany ze środowiskiem edukacji niepublicznej. Autor licznych, stworzonych wspólnie z ilustratorem Maksem Skorwiderem popularnonaukowych książek dla dzieci i młodzieży.

Zadebiutował w 2016 roku książką popularnonaukową dla dzieci “Ekonomia. To, o czym dorośli ci nie mówią” wydanej przez poznański Publicat. Pozycja została życzliwie przyjęta przez rynek, co zaowocowało kolejnymi tytułami i przekształceniem pomysłu w serię. W 2017 nakładem tego samego wydawnictwa ukazała się “Polityka”, w 2018 – “Mózg”, w 2019 – “Kosmos”, w 2020 – “Sztuczna Inteligencja.” Ponadto, w czerwcu 2020 ukazała się książeczka “Wirus i inne drobne ustrojstwa” przygotowana na fali aktualnej pandemii. Jesienią 2020 roku ukazał się kolejny tytuł serii pt. “Klimat”. W maju 2021 pojawiły się “Emocje”, a w listopadzie “Śmieci”.

W 2019 roku współpraca z wydawnictwem Albus zaowocowała “Murami” kolejnym tytułem popularnonaukowym dla dzieci. W 2020 roku Albus wydał “Rewolucje”. W 2021 roku autorzy wydali z Agorą “O, Chorobę” – picture book podejmujący temat chorób onkologicznych u dzieci. To książka cegiełka, przygotowana na zamówienie Fundacji ISKIERKA.

Publikacje doczekały się pierwszych wydań zagranicznych. Seria “To, o czym dorośli ci nie mówią” jest wydawana na Ukrainie i w Rosji. “Mury”, “Rewolucje”, “Polityka” poszukują czytelników w Szwecji a “Wirus” w Bułgarii i na Białorusi. Szwedzkie “Mury” i “Rewolucje” uzyskały bardzo dobrą ocenę, przyznaną przez oficjalne gremium recenzenckie, co zobowiązuje wszystkie publiczne biblioteki do zakupu tytułu. W roku 2022 “Mury” zostały wydane również na rynku niemieckim.

„Polityka” uzyskała nominację do Nagrody im. Ferdynanda Wspaniałego w konkursie na najlepszą polską książkę roku 2017 organizowanym przez Festiwal Literatury dla Dzieci. W konkursie “Lokomotywy” na dziecięca książkę roku 2020, “Rewolucje” i “Wirus” znalazły się w finale kategorii “Fakt”. Książki były wielokrotnie omawiane i recenzowane na łamach fachowych czasopism, podczas audycji radiowych i telewizyjnych (m.in. w programie “Xięgarnia” TVN) a także przez książkowych blogerów. W 2020 “Kosmos” doczekał się adaptacji teatralnej, przygotowanej przez katowickie “Ateneum”. W 2021 “O Choroba” została uhonorowana wyróżnieniem w kategorii graficznej w konkursie Książka Roku 2021 Polska Sekcji IBBY. Tenże tytuł doczekał się również pierwszej nagrody w konkursie edytorskim Dobre Strony organizowanym przez Wrocławskie Targi Dobrych Książek. W tym roku, nakładem wydawnictwa Agora, ukazała się jego najnowsza książka: ,,W czym Chrobry był dobry?”.

Recenzje

,,Mury”

,,Słowo mur z jednej strony jest nacechowane bardzo negatywnie. Kiedy o nim myślimy, często przed oczami pojawia się nam obraz zasiek z drutu kolczastego. Z drugiej strony funkcjonuje na przykład powiedzenie ,,stanąć za kimś murem”, co oznacza zupełne poświęcenie w imię pewnej relacji. Boguś Janiszewski napisał, a Max Skorwider narysował książkę u której podstawy był doskonały pomysł! ,,Mury” to jak się okazuje, temat tak szeroki i interesujący, że aż dziw, że nikt wcześniej nie zabrał się za jego opracowanie!”  bajkochlonka.pl

,,Sex. To, o czym dorośli Ci nie mówią.”

,,Zdaję sobie sprawę, że nie wszyscy rodzice entuzjastycznie przyjmą tę książkę. Żeby uznać ją za wartościową, trzeba bowiem się zgadzać z jej treścią. Mam jednak wrażenie, że zarówno w tekście dzięki Bogusiowi Janiszewskiemu jak i w warstwie wizualną, za sprawą Maxa Skorwider, udało się zawrzeć logiczną argumentację, wskazującą na trafność przekazywanych ciekawostek.

,,I żeby było jasne, cała ,,kontrowersja” książki ,,Sex. To, o czym dorośli ci nie mówią” kryje się przede wszystkim w jej tytule oraz rzucającym się w oczy, różowym kolorze okładki. W środku znajdziecie przede wszystkim fakty z różnych dziedzin nauki, doprawione współczesnymi poglądami, które także mają swoje odzwierciedlenie w badaniach i różnego rodzaju publikacjach.” bajkochlonka.pl

,,Jak wspierać dziecko w szkole, która nie działa? Poradnik dla rodziców.”

,,Jestem pod ogromnym wrażeniem tego poradnika. Nie mam wątpliwości, że to książka, którą powinien przeczytać KAŻDY.
Wielokrotnie zastanawiałam się dlaczego system szkolny nie działa.
Dlaczego przez tyle lat, nie potrafimy wyjść z plątaniny antyrozwojowych pomysłów?
Wyjaśnienie znalazłam w w pierwszych dwóch rozdziałach tej książki.
Autorzy krok po kroku wprowadzają nas w najczarniejsze zakamarki funkcjonowania systemu szkolnego.
Stawiają wiele odważnych tez, zatrzymują, zapraszają do dyskusji.
Wchodzą bardzo głęboko w zawiłości systemu szkolnego i z wyjątkową lekkością owe zawiłości nam wyjaśniają.
Dzięki temu zaczynamy ROZUMIEĆ ten system i to w co nas wciąga.” dzieciecapsychologia.pl

Wywiady

“Ekonomia. To o czym dorośli ci nie mówią” ma przede wszystkim inspirować. Zależy mi nie tyle na efekcie poznawczym, co emocjonalnym. Chcę dziecko zaciekawić, zmotywować do dalszych poszukiwań w przyszłości. Jeśli po lekturze zostanie w czytelniku jakaś drobina ciekawości świata ekonomii uznam, że mój cel został osiągnięty. Głęboko wierzę, że z tej drobnej inspiracji zaszczepionej dziś, może w przyszłości wyrosnąć coś naprawdę poważnego i wartościowego.”  kultura.onet.pl

„Książki Mózg czy Emocje powstały, ponieważ odczuwałem pewne deficyty związane z edukacją szkolną. Mam takie obserwacje, że dzieci w szkole traktuje się jako istoty, które kierują się przede wszystkim racjonalnym myśleniem, a kwestie związane z przeżywaniem i rozumieniem emocji są zepchnięte na margines. A tak naprawdę jesteśmy emocjonalni i to emocje nami kierują” kulturaupodstaw.pl

Christopher Siemieński

Christopher Siemieński urodził się w 1983 roku w Ottawie, w Kanadzie (stąd obco brzmiące imię), wychowywał w rodzinie dyplomatów. Dzięki temu nauczył się mówić w kilku językach i poznał kawałek świata oraz na własnej skórze doświadczył, jak historia potrafi skomplikować losy człowieka.

W wieku ośmiu lat podjął pierwszą próbę napisania książki – była to powieść o superkaratece, który walczył z paranormalnym wrogiem, Zodiakiem.

Jak sam mówi: „Polskę odwiedziłem po raz pierwszy w 1995 roku. Tu też zdecydowałem się na studia magisterskie w Collegium Civitas. Trzy miesiące po wylądowaniu zdecydowałem, że zostanę w Polsce, nie mając pojęcia, czym będę się zajmował po studiach.

Będąc fanatykiem fotografii, wybrałem się na miesięczną wycieczkę do Kazachstanu z plecakiem i aparatem żeby spełnić jedno z moich życiowych marzeń: zrobić nocne zdjęcie wrakom statków na środku zaschniętego Morza Aralskiego. Tymi zdjęciami zdobyłem nagrodę w konkursie International Photography Awards w Nowym Yorku w kategorii Środowisko w 2008. Jest to dla mnie powód do dumy.

Polska zawsze była dla mnie ważna. Tu poznałem swoją cudowną żonę i doczekałem trójki wspaniałych dzieci: Michała, Aleksandry i Jana.

Od początku 2020 roku jestem powiernikiem Fundacji Powszechnego Czytania. Misją fundacji jest upowszechnianie czytania jako sposobu na niwelowanie różnic społecznych i praca na rzecz porozumienia międzyludzkiego”.

Dotychczas ukazały się trzy książki o przygodach Parmy i Szperka: „Inspektor Parma i spisek żywnościowy”, „Inspektor Parma i afera środowiskowa” oraz “Inspektor Parma i przestepstwa w sieci”. Jak mówi, nie napisałby ich bez wsparcia żony, która zawsze w niego wierzyła. W maju tego roku, nakładem wydawnictwa Ovo, ukazała się jego najnowsza książka: ,,Wąsik i sekrety gotowania”.

Recenzje

Detektyw Parma i spisek żywnościowy. 

Ilekroć czytam listę składników produktów żywnościowych, ogarnia mnie przerażenie. Brakuje mi kogoś, kto jak bohaterowie tej barwnej powieści stanąłby na straży mojego zdrowia i życia. Atmosfera ich zmagań ze “spiskiem żywnościowym” przypomina mi stare kryminały, tyle że to kryminał w krótkich spodenkach. I niech tak będzie. Inspektor Parmo – do dzieła! Marcin Brykczyński.

Opowieść jest pełna akcji, zagadek i zabawnych wpadek, ciut zbyt pewnej siebie Inspektor Parmy. W toku dochodzenia okazuje się, że za wprowadzaniem do obrotu E129 popularnie zwanego czerwienią allura, spulchniacza chleba oraz GMO – organizmów genetycznie modyfikowanych stoi duża organizacja. Co będzie dalej, nie zdradzę. (..) Przyznaję, że obawiałam się, idyllicznego obrazu miasteczka, które zostanie obronione przez dzielnych detektywów i nadal będzie królowała w nim naturalna żywność. Tymczasem lektura zmusza do myślenia i poznania kilku różnych poglądów na ten sam problem, po to, by na końcu znaleźć rozwiązanie optymalne dla wszystkich. Zgodne z literą prawa. To także historia mówiąca o przyjaźni, wytrwałości i odpowiedzialności. Marta Sikorska. Miasto Dzieci. 

 

 

Malika Tomkiel

Jest człowiekiem, kobietą. Pisze, uczy jogi, prowadzi warsztaty pisarskie i Dyskusyjny Klub Książki – nie boi się konfrontacji z trudnymi tematami. Jej teksty publikowano m.in. w magazynach „Slow”, „EPEA”, „Zwierciadło”, „noizz.pl”, „Vege”, „Freshmag”, „portalyogi.pl”, „Czas Literatury”, Zakład” czy „Kraft”, którego była współzałożycielką i redaktorką naczelną. Zamiłowanie do prasy rozlała na książki. Jej literacki debiut pt. „Biel Kości” w szczery i bezprecedensowy sposób porusza temat zaburzeń odżywiania, w którym Tomkiel, za sprawą swoich dziennikarskich umiejętności, umieściła rozmowy z osobami chorymi czy specjalistami opierając się na swoich prywatnych zmaganiach z anoreksją. Dodruk wyprzedano. Chcąc szerzyć wiedzę na temat wagi słów, emocji i roli zdrowia psychicznego w życiu człowieka, udzieliła wywiadu do książki Agnieszki Jucewicz pt. „Czasem czuję mocniej”, „Pytaniu na śniadanie”, „Gazecie Wyborczej” oraz była prelegentką TEDx w Katowicach.

Mieszka blisko puszczy na Podlasiu. Rok 2023 pozwolił jej na wydanie dwóch kolejnych książek: „Twój wewnętrzny głos”, która będąc skierowaną do dzieci i dorosłych opowiada o łączności z ciałem, oddechem i własnymi uczuciami oraz obszernego tomu poezji pt. „Każdy ma jakiś problem”, prezentując ponad 30 wierszy stanowiących podróż po organizmie i psychice człowieka. Jurorka konkursów literackich. Chcąc zrozumieć język teatru ukończyła scenopisarstwo i dramaturgię na Polskiej Akademii Nauk. Dziś ma na swoim koncie pięć tekstów teatralnych (w tym opiekę literacką nad nagradzanym spektaklem „SYN”, Grupy Wolność czy autorski tekst pt. „Skowyt” – monodram Marcina Tomkiela), podejmuje się roli opieki literackiej i redaktorki (m.in. wyd. Muza). Rok 2025 obfituje w pracę nad drugim tomem poezji, spektaklem teatralnym i współpracą z podlaską organizacją pozarządową.
Lubi zapach kawy i gubić się w lesie. Kocha swojego psa, męża, książki, a w szczególności “Panią Dalloway” i brytyjski zaśpiew. Przyjemność sprawia jej nauczanie i mówienie o literaturze oraz relacji fizyczno-duchowej.

Recenzje

,,Każdy ma jakiś problem”

,,Te wiersze nie są subtelne, są dosadne. Subtelne wydają się na pierwszy rzut oka, ale drugi i trzeci wyraźnie pokazują, że nie o subtelność tu chodzi. Chodzi o to, aby pewne tematy wybrzmiały głośno. Jak gdyby Autorka wzięła w dłoń pióro i postanowiła, że ktoś musi wreszcie krzyknąć. I ona to zrobi. Metaforą, przenośnią, poezją.”
“Gdybym miała opisać ten tom jednym zdaniem, brzmiałoby ono właśnie tak. Niech wreszcie ktoś powie to, co zostało zakryte ciszą, szeptem, odwróconym wzrokiem. Niech ktoś wypowie to, co utożsamiamy ze słabością.” – Justyna Luszyńska pisadlo.pl

,,Twój wewnętrzny głos”  to książka dla każdego kto chce usłyszeć siebie i zbliżyć do jogi, uważności, czy emocji. […] My, jako dorośli, gdy bierzemy w dłonie książkę „Twój wewnętrzny głos” to czujemy, że nie jest ona wyłącznie dla Dzieci. Jest ona również dla nas, by odnaleźć w sobie dziecko! Bo czasem zapomina, że mamy prawo do własnych emocji, kontaktu z własnym ciałem i umysłem.

Wywiady

Poruszyło mnie jedno zdanie psychodietetyczki, która opowiadała o czasem koniecznej hospitalizacji osób chorych; Nie zawsze w warunkach domowych da się ruszyć z żywieniem”. O anorekcji łatwo myśleć jako o fiksacji na diecie, a tu się okazuje, że ktoś przestaje jeść. – Maria Hawranek w wywiadzie z Autorką, Wysokie obcasy

“Lektura dla każdego kto szuka siebie, lektura dla bliskich, osób chorych, zdrowych, dużych, małych. Wierzę, że liczne wywiady ze specjalistami, osobami chorymi, ich rodzicami sprawią, że chociaż część Osób będzie wiedziała, jak zareagować, gdy ktoś odważy się zwierzyć nam z problemu. Zresztą, częściowo to dziennik.” Autorka w rozmowie z Mariką Krajniewską – Anywhere

„Chudniemy, by zostać zaakceptowanym przez społeczeństwo i siebie. Koniec końców zostajemy sami i bez akceptacji, na którą tak liczyliśmy”. Biel kości to pamiętnik, przeplatany rozmowami ze specjalistami i osobami z bliskiego otoczenia autorki zmagającej się z anoreksją. Opowiada o sinusoidzie porażek i złudnych zwycięstw w walce z niewidzialnym przeciwnikiem. Food-forum

Nagranie rozmowy z Autorką w Książnicy Podlaskiej. 

Jacek Karczewski

Przyrodnik, aktywista i promotor przyrody. Ma odlot na punkcie ptaków. „Zobacz ptaka. Opowieści po drodze” to jego najnowsza książka. Przed nią były „Noc Sów. Opowieści z lasu” i „Jej Wysokość Gęś. Opowieści o ptakach”. Główny copywriter oraz autor większości wydawnictw Jestem na pTAK! (wcześniej Ptaki Polskie) – stowarzyszenia, którego był współzałożycielem i wieloletnim prezesem. Pomysłodawca większości realizowanych tam projektów oraz towarzyszących im kreacji artystycznych.

 

Recenzje i wywiady

Zobacz ptaka
Z ogromną przyjemnością sięgam po książki, które poszerzają moje horyzonty i otwierają oczy na otaczający świat. „Zobacz ptaka. Opowieści po drodze” to właśnie jedna z tych pozycji, które uczą uważności i zmuszają do chwilowego zatrzymania się w zabieganym życiu, by zauważyć to, co na pozór niewidoczne dla oka. 
Damian Pawłowski, „Wydaje nam się”

Noc Sów
Dopiero w połowie lektury zrozumiałem, dlaczego „Noc Sów” czyta się tak płynnie i lekko. Ta książka jest po prostu ciągłym wyjaśnianiem tajemnicy. Rozwiązywaniem zagadki. Odpowiedzią na te wszystkie przynoszone z lasu pytania: Czyje to pióra? Co to są wypluwki? Co tak dziwnie huczało? I kto zjadł nornika?… Sowy zawsze wydawały nam się dziwne, skryte i podejrzane. Jacek Karczewski z ogromną erudycją tłumaczy czytelnikowi ich świat i oswaja z sowią nocą. 
Michał Książek

To jest książka o ludziach, o ptakach, o miejscach, o emocjach – ponieważ tych rzeczy nie da się oddzielić. Rozmowa z Beatą Jewiarz, Radio dla Ciebie, „Mnie się to podoba”

Język, którego używamy w kontekście przyrody, stał się językiem strasznym. Wyklucza i służy tylko temu, by dowieść, że oba światy – nasz i przyrody – są zupełnie różne. Zwierzęta nie jedzą, tylko żerują, nie żyją gdzieś tam, a jedynie występują, zdychają, a jeśli ktoś powie, że umierają, to zostanie posądzony o grzech… Na obecny od dawna żargon myśliwski nałożył się kod akademicki. Zwierzęta stały się bioautomatami, a nie żywymi istotami, które mogą cokolwiek czuć, mieć emocje. Rozmowa ze Stasią Budzisz, „Przekrój”

Jej Wysokość Gęś
Dla Karczewskiego ptaki to kumple. Opowiada nam o stepujących mewach, białych krukach, wróblach mieszkających pod ziemią, ptasiej muzyce, karierze literackiej słowików i bawiących się gęsiach. […] Po lekturze tej książki inaczej spojrzycie na ptaki, może bardziej je docenicie, bardziej zrozumiecie, na pewno będziecie bardziej ich świadomi.
Bardziej lubię książki niż ludzi

Mateusz Pakuła

Dramatopisarz, dramaturg, reżyser teatralny. Wielokrotnie nagradzany za swoje sztuki, adaptacje i spektakle. Laureat Gdyńskiej Nagrody Dramaturgicznej i Nagrody Specjalnej miesięcznika „Teatr”. Wydał sześć książek z dramatami. Jego najważniejsze realizacje teatralne w ostatnim czasie to Lem vs P. K. DickPluton p-brane w Teatrze Łaźnia Nowa w Krakowie oraz Wieloryb the Globe, w reżyserii Evy Rysovej. Jako dramaturg i autor adaptacji współtworzył m.in. takie spektakle jak: Śnieg czy Konformista w reżyserii Bartosza Szydłowskiego, oraz Wojna polsko-ruskaPaw królowej w reżyserii Pawła Świątka.

Za książkę Jak nie zabiłem swojego ojca i jak bardzo tego żałuję, jego debiut prozatorski, był nominowany do Nagrody Literackiej Gdynia, Nagrody Literackiej im. W. Gombrowicza. Za tą drugą, kapituła przyznała mu także wyjazd na rezydencję literacką w Vence.
W styczniu 2023 r. w Teatrze Łaźnia Nowa w Krakowie oraz w Teatrze im. Stefana Żeromskiego w Kielcach premierę miał spektakl na podstawie książki, wyreżyserowany przez samego Autora. To właśnie za ten spektakl otrzymał nominację w renomowanych Paszportach “Polityki”, będących jednym z kluczowych wyróżnień w polskim świecie kultury, przyznawanych corocznie przez tygodnik “Polityka”.

Książka- ,,Skóra po dziadku”, ukazała się w sierpniu 2024 roku, a najnowsza ,,Lucek, Ludwika i sprawa Świętego Jogurta”, skierowana do młodszych czytelników, ukazała się na początku 2025 roku. Obie nakładem wydawnictwa Agora.

Recenzje i wywiady

W tej niezwykle wzruszającej opowieści poświęconej chorobie i śmierci ojca Mateusz Pakuła gra o stawkę najwyższą, czyli dyskusję i zmianę społeczną. Pisze o cierpieniu umierającego i rodziny, bataliach ze służbą zdrowia i codziennych wyzwaniach, jednocześnie domagając się od swoich czytelników refleksji nad dyskursem otaczającym w Polsce śmierć. Paulina Małochleb – Empik, Wybór krytyków

Pakuła od początku uparcie wystawia na scenę skandal cierpienia. Nie robi tego jednak po to, by jakoś go oswoić, jakoś się z nim ułożyć. Nie epatuje także pusto spektaklem śmierci. Jest w tym geście raczej próba unaocznienia tego, czego wcześniej nie zauważaliśmy, a co za tym idzie – o czym nie mogliśmy myśleć. Konkretu, bólu i ciała w rozkładzie. Jeśli rzuca czytelnika w sam środek bólu, topi w płynach, którymi dławi się ojciec, robi to po to, by nie torować drogi ślepej afirmacji życia, a zamiast tego wytyczyć inną drogę – do cywilizowanej śmierci. Paweł Jasnowski, Dwutygodnik

To jest książka wściekła. Zwrócona nie przeciwko śmierci, ale przeciwko umieraniu w Polsce, dzisiaj. Przeciwko instytucjom, oddziałowi opieki paliatywnej, ale i Kościołowi katolickiemu. To jest opowieść rodzinna o tym, jak wszyscy uczestniczą w cierpieniu i nie mogą ulżyć umierającemu na raka trzustki, który chce odejść. Obraz ojca, który nie może połknąć pastylki, prześladuje jego syna. Mateusz Pakuła, dramatopisarz i dramaturg, laureat Gdyńskiej Nagrody Dramaturgicznej, prowadził dziennik umierania swojego ojca. Zaczyna w 2019 r. i kończy w sierpniu 2020. W tym czasie pisze też dramat o Stanisławie Lemie i Philipie K. Dicku, włącza tę pracę do swojej książki i czytamy to ze śmiechem – autor, syn umierającego, też potrzebuje tej ucieczki w śmiech. Justyna Sobolewska w tygodniku Polityka

Wszystko w tej książce jest prawdą, a narrator to ja. Ale chcę równocześnie zaznaczyć, że to konwencja, której używam świadomie, bo byłem nastawiony na uzyskanie efektu maksymalnej szczerości. Czytelnik ma mieć poczucie, że ma do czynienia z prawdziwymi osobami i historią, która naprawdę miała miejsce. W rozmowie z Joanną Barańską w Onet.pl 

Katarzyna Surmiak-Domańska

Urodzona w 1967 w Olsztynie. Reporterka, dziennikarka, autorka książek non-fiction, z wykształcenia romanistka. Drogę dziennikarską rozpoczęła w roku 1993 od prezentowania muzyki poważnej na antenie warszawskiej rozgłośni  Radio Mozart. W latach 2012–2013 prowadziła program “Hot Doc” w telewizji Planete + poświęcony filmom dokumentalnym. Od 1995 r. związana jest z „Gazetą Wyborczą”. Publikuje reportaże, wywiady i eseje głównie dla „Dużego Formatu”, „Wysokich Obcasów” oraz „Książek. Magazynu do czytania”. Teksty te znalazły się w licznych antologiach reportażu, a także w dwóch zbiorach autorskich: „Beznadziejna ucieczka przed Basią” (wyd. WAB, 2007) i „Żyletka” (wyd. Agora, 2011). W swoich tekstach przeciwstawia się kulturze patriarchatu, klerykalizmowi, bada zjawisko odradzającego się rasizmu, nacjonalizmu. W 2013 roku brała udział w zjeździe Ku Klux Klanu w stanie Arkansas w USA, czego owocem była książka „Ku Klux Klan. Tu mieszka miłość” (wyd. Czarne, 2015), nominowana, między innymi, do Nagrody Literackiej NIKE oraz do Nagrody im. Beaty Pawlak. Bohaterami jej tekstów były też ofiary przemocy w rodzinie, jak chociażby w książce „Mokradełko” (wyd. Czarne, 2012) której bohaterka, Halszka Opfer, przez lata była wykorzystywana seksualnie przez ojca przy milczącej zgodzie rodziny. „Mokradełko” znalazło się w finale nagrody NIKE, a Mikołaj Grabowski przeniósł tekst na deski Teatru Nowego w Poznaniu. Jest również autorką biografii Krzysztofa Kieślowskiego pt. „Kieślowski. Zbliżenie”(Agora, 2018), za którą otrzymała nagrodę Newsweeka im. Teresy Torańskiej.

Jej książka „Czystka” (Czarne, 2021) – reporterska próba zagłębienia się w historię własnej rodziny, która ocalała z rzezi wołyńsko-galicyjskiej oraz opowieść o międzypokoleniowym milczącym przekazywaniu traum. Najnowsza- ,, Mokradełko”, ukazała się rok później.

Autorka od lat współpracuje z Polską Szkołą Reportażu przy Instytucie Reportażu jako wykładowczyni i tutorka. Jest także jurorką konkursu o Nagrodę im. Ryszarda Kapuścińskiego za Reportaż Literacki. Od wczesnego dzieciństwa mieszka w Warszawie. Od kilkunastu lat jej drugim domem jest Puszcza Białowieska.

 

Recenzje i wywiady

“Czystka”, znakomicie i oszczędnie napisana, jest wielkim zwycięstwem reporterki. Nie tylko nad próbą wymazania rodzinnej pamięci, także – co być może najtrudniejsze i najważniejsze – nad własnymi lękami. Wyborcza.pl

Klamrą „Czystki” jest dążenie do opowiedzenia własnej historii. Dziennikarz czy reporterka nie mogą sami zmienić rzeczywistości, ale bywają pasem transmisyjnym dla kogoś, kto ma potrzebę bycia usłyszanym. Towarzyszą mu, zadają pytania, dosłownie podsuwają dyktafon. Taka „spowiedź” pomaga bohaterowi reportażu ruszyć dalej, żyć. Książki. Magazyn do czytania. 

„Mokradełko” zadaje bardzo wiele trudnych pytań. Na niewiele znajdujemy odpowiedzi. Widzimy zbiorowy szał wypierania zła, które było naprawdę, miało swoje miejsce. Małomiasteczkowa społeczność nie pojmuje, dlaczego Opfer pisze takie, a nie inne książki. Myślę, że w tym reportażu pokazane zostało wszystko to, co w książkach Halszki było jednoznacznie dobre lub złe. Granice się zacierają. Sama Halszka wydaje się inna. To nie tylko ofiara. To zdeterminowana kobieta, która walczy o własną wolność. A zdobędzie ją wtedy, kiedy upora się z demonami przeszłości. Tymi, których znaczenie lekceważą mieszkańcy Mokradełka. Było, minęło, po co to roztrząsać? Katarzyna Surmiak – Domańska niczego nie roztrząsa, nie udziela żadnych odpowiedzi, skupia naszą uwagę na pytaniach. I kwestii, czy jest możliwe nowe życie; pojednanie po tym, które przypominało piekło. Krytycznym okiem

“Ku Klux Klan. Tu mieszka miłość” bardzo zgrabnie łączy w sobie kilka wątków, które dobrze wzajemnie się uzupełniają i sprawiają, że książkę czyta się właściwie jednym tchem. To z jednej strony klasyczny reportaż, opowieść oparta na obserwacjach i rozmowach autorki, z drugiej zaś dobrze opowiedziana historia Klanu, skupiona wokół trzech najważniejszych okresów jego działalności, co ciekawe zawsze związanych z militarnymi konfliktami – wojną secesyjną, która dała początek pierwszej fali Klanu oraz pierwszą i drugą wojną światową. Surmiak-Domańska wyczerpująco przybliża genezę powiązanej z Klanem symboliki, jego ideologię – warto wiedzieć, że również antysemicką i antykatolicką – a także prezentuje ówczesne tło społeczne i przyczyny jego odradzania się oraz upadków. kultura.onet.pl

Maria Hawranek

Niezależna reporterka, pisze z Polski, a gdy tylko może – z Ameryki Łacińskiej. Absolwentka Polskiej Szkoły Reportażu. Publikuje na łamach m.in. „Wysokich Obcasów”, „Dużego Formatu”, „Przekroju” i “Tygodnika Powszechnego”. Finalistka Konkursu Stypendialnego im. Ryszarda Kapuścińskiego Fundacji „Herodot” (2018). Niedawno opublikowała książkę o alternatywnych szkołach w Polsce “Szkoły, do których chce się chodzić” (Znak 2021). Autorka podcastu “Do ucha” i przewodniczka kąpieli leśnych “Mech i wdech”. Stypendystka Wyszehradzkich Rezydencji Literackich (2017). Wspólnie z Szymonem Opryszkiem wydała książkę Tańczymy już tylko w Zaduszki (2016) oraz  Wyhoduj sobie wolność (2018). Razem byli też nominowani do stypendium dziennikarskiego przyznawanego przez jury Nagrody „Newsweeka” im. Teresy Torańskiej (2015). 

 

Recenzje i wywiady

…wybór alternatywnej szkoły wcale nie oznacza, że wszyscy jej absolwenci będą artystami, freelancerami, wolnymi duchami. Mogą być, kim zechcą. Wielu, podążając za swoimi zainteresowaniami, wyląduje w bardzo hierarchicznym świecie. Te osoby nie zrobią tego jednak dlatego, że ktoś tego od nich oczekuje albo że nie widzą innej opcji, tylko dlatego, że sami odkryli, iż to ścieżka dla nich. Wysokie Obcasy

 

„Wyhoduj sobie wolność” to wielogłosowa opowieść o narodzie zdecydowanym na to, by zawsze mówić to, co się myśli, i zawsze działać tak, by nie ograniczać sobie horyzontów. A przecież to maleńki kraj tak wielu zaskakujących różnorodności. Można rzec, że raj na ziemi, gdyby nie przejmujący reportaż historyczny o tym, jak działała urugwajska dyktatura. Krytycznym Okiem

 

“Tańczymy już tylko w Zaduszki” to reportaż pokazujący całe spektrum kolorów Ameryki Łacińskiej, od głębokiej, beznadziejnej czerni aż po czerwień namiętności. Autorzy rozmawiają z mieszkańcami, przedstawicielami organizacji, miejscowej władzy, ale także przeglądają źródła i raporty, aby pokazać jak najdokładniejszy obraz kontynentu. Świetny, barwny reportaż. Onet.pl

 

Prezentacja “Radio Patagonia” podczas Festiwalu Wachlarz

Justyna Dąbrowska

Ur. 1960, psycholog, psychoterapeutka, redaktorka, wywiadowczyni. W 1989 roku debiutowała w „Gazecie Wyborczej” felietonami o swoich dzieciach i psychologii. Założycielka i wieloletnia redaktor naczelna miesięcznika „Dziecko”. Autorka tomów rozmów „Spojrzenie wstecz. Rozmowy” (2012), „Nie ma się czego bać. Rozmowy z Mistrzami” (2016), “Miłość jest warta starania. Rozmowy z Mistrzami” (2019), w których pytała polskich intelektualistów o to, co się widzi, czuje i myśli, gdy jest się na ostatnim odcinku drogi życiowej. W 2021 r.  kolejna część rozmów z mistrzami “Zawsze jest ciąg dalszy”. Tym razem autorka rozmawiała z psychoterapeutami i psychoanalitykami – jak to robią, że żyją tak długo? Co daje im siłę do pracy i miłości? Współautorka książki “Jaka piękna iluzja”, w której rozmawia z Magdaleną Tulli oraz “Rozmów o odpowiedzialności”. Rozmawiała z Zygmuntem Baumanem, Henrykiem Wujcem, Jackiem Kuroniem, Andrzejem Lederem, Danutą Szaflarską, Joanną Kulmową, Krystyną Miłobędzką i wieloma innymi.
Publikuje w „Tygodniku Powszechnym”, “Piśmie” i „Gazecie Wyborczej”. Laureatka Nagrody im. Barbary Łopieńskiej za najlepszy wywiad prasowy – z Jerzym Jedlickim.
Jako psychoterapeutka zajmuje się pracą z kobietami w okresie okołoporodowym. Prowadzi terapię kobiet w ciąży, po doświadczeniu utraty lub po trudnym porodzie. Opublikowała zbiór felietonów “Matka młodej matki”, w której opisuje doświadczenie stawania się babką. Jest też autorką cyklu rozmów “W poszukiwaniu nadziei”, które prowadziła online w okresie pandemii.
Rozmowa z drugim człowiekiem to jej zawód, pasja i sposób na przekraczanie samotności.
W maju 2023 roku ukazała się książka “Przeprowadzę Cię na drugi brzeg. Rozmowy o porodzie, traumie i ukojeniu” a jej najnowsza ,, Swoją drogą…”, napisana we współpracy z Bogdanem De Barbaro, ukazała się w październiku tego roku. Obie książki wydane zostały nakładem wydawnictwa Agora.

“Przeprowadzę Cię na drugi brzeg”

Aby każda kobieta mogła doświadczyć swojego porodu tak, by stał się dla niej źródłem siły, radości i mocy. I dla wszystkich kobiet, które nie znajdują słów dla opisania ran zadanych im, gdy rodziły.

Justyna Dąbrowska wraca do swojego najważniejszego tematu: do kobiety w ciąży i tej, która właśnie urodziła dziecko. Po latach od sukcesu akcji „Rodzić po ludzku” porozmawiała z kobietami, które z różnych powodów nie chcą wspominać swojego pobytu w szpitalu położniczym. Pyta je – z czym zostałaś? Justyna Dąbrowska słucha ich historii a potem wyjaśnia językiem psychoterapeutki co w danej sytuacji się tak naprawdę stało. To są sytuacje, które nigdy nie powinny się wydarzyć, ale się dzieją – autorka chce powiedzieć kobietom: to nie Wasza wina. Dzięki tym rozmowom, dzięki słowom które znajduje psychoterapeutka krzywda kobiet zyskuje swoje imię, autorka ma nadzieję, że dzięki temu traumy mogą zacząć się leczyć. Autorka zastanawia się również, gdzie bije źródło przemocy systemowej, która wciąż ma miejsce w szpitalach.

Drugą część książki stanowią rozmowy z położnymi o tym, jak może wyglądać dobry poród, taki, w którym rodzi się mocna, świadoma swojej siły matka, która może rozpocząć nieobciążoną cierpieniem relację z nowo narodzonym dzieckiem.

To książka zarówno dla kobiet, które zostały źle potraktowane, pozostały z traumą jak i dla tych, które chcą świadomie przygotować się do porodu, zastanowić nad tym jakie mają potrzeby i dowiedzieć się jakie mają prawa w porodzie. Książka będzie także nieocenioną pomocą dla wszystkich osób, które chcą prawdziwie wspierać kobiety w czasie, kiedy stają się matkami.

Wydawnictwo Agora, maj 2023 r.

Recenzje

,,Spojrzenie wstecz”

,,Autorka rozmów, która jest nie tylko dziennikarką, ile psycholożką i psychoterapeutką, umiejętnie, z niebywałym taktem i empatią, zadaje proste, mocne pytania, na które zawsze najtrudniej udzielić niebanalnych odpowiedzi. Wędrujemy od jednej fundamentalnej kwestii do następnej, a jednak rozmówcy jakimś cudem wciąż unikają patetycznych wyznań, nadętych deklaracji, truizmów, złorzeczeń czy narzekań na “nieszczęsną młodzież”. Zarazem sporo tutaj dystansu, humoru i ironii, pozytywnego myślenia i radości życia.”   Grzegorz Wysocki w Culture.pl

,,Miłość jest warta starania”

,,Choć poruszane tematy są w większości trudne, to czyta się te wywiady z lekkością i z ciekawością. To co było dla mnie szczególnie ciekawe, to spojrzenie na historię Polski oczami osób, które tam były. Z racji wieku w zasadzie większość rozmówców w jakiś sposób zetknęła się z wojną, obozami czy okupacją Polski. Swoje przeszłe doświadczenia zestawiają one z obecną sytuacją panującą w naszym kraju.
Rozmówcy opowiadają ze szczerością na pytania Dąbrowskiej, a ona daje im sporo przestrzeni. To naprawdę pouczająca książka, warta zapoznania się z nią i powrotów do niej. W publikacji znajdziemy również zdjęcia rozmówców, wykonane przez Mikołaja Grynberga”   -Monika Matura 

 

Wywiady

Mógłbym ten felieton okrasić bogato cytatami z „Miłość jest warta starania”, bo są tam perły. Ale tym razem pasuję, bo chciałbym, żebyście dotarli i dotarły do tego skąd się wzięły, że nie są to złote myśli rzucane w powietrze dla poklasku i przychylnych pokiwań głową, a swoje źródło mają w ugruntowanej, budowanej latami postawie filozoficznej. Piękne są te wywiady i niezwykła jest kultura im towarzysząca. Jeśli wątpicie w jakość debaty publicznej (i słusznie), jeśli jesteście zmęczeni jednokanałową komunikacją Fejsbuka – sięgnijcie po te wywiady. Wojciech Szot w Zdaniem Szota

Rozmowa to mój żywioł, pasja i pocieszenie. Kiedy się rozmawia o ważnych sprawach to czasem się udaje jakoś przekroczyć tę samotność, w której każdy z nas jest dożywotnio uwięziony. Udaje się poczuć, że możemy wzajemnie coś od siebie zaczerpnąć. Rozmawiam z ludźmi, którzy są zrobieni z dobrego, przedwojennego materiału, bo oni są szczerzy, nie krygują się i mają ciekawe rzeczy do powiedzenia. Rozmawiam, bo jestem ciekawa, co widać z tego szczytu, na który oni się wspięli. Rozmawiam, bo chciałabym usłyszeć coś krzepiącego o tym, jak to wszystko się kończy. I nie zawodzę się.
-Justyna Dąbrowska o książce ,,Nie ma się czego bać. Rozmowy z mistrzami” więcej…

Tytuł ma zresztą wiele znaczeń. Widzę poród jako przeprawę na drugą stronę wartkiej rzeki. To przejście przez żywioł: wysiłek, trud, satysfakcja. Na drugim brzegu jest dziecko, z którym się witamy po wielkim wysiłku. Przewodniczką w tej przeprawie jest położna, ona mówi: pokażę ci, czym poród może być, pomogę. Ale jest też inne znaczenie, które wypływa z mojej pracy psychoterapeutki: „przeprowadzę cię na drugi brzeg przez twoje trudne doświadczenie, przez twoją traumę”. Pomogę ci znaleźć ukojenie.
-autorka o swojej najnowszej książce ,,Przeprowadzę cię na drugi brzeg. Rozmowy o porodzie, traumie i ukojeniu” dla Tygodnika Powszechnego

Agata Listoś-Kostrzewa

Absolwentka filologii polskiej Uniwersytetu Łódzkiego i Polskiej Szkoły Reportażu. Studiowała też w Laboratorium Reportażu Uniwersytetu Warszawskiego, ukończyła Kurs Kreatywnego Pisania Instytutu Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk. Publikowała między innymi w tygodniku „Polityka”, w „Gazecie wyborczej”, w miesięczniku „Znak” i w magazynie „Non/fiction”. Jej debiutancka książka reporterska o Bytomiu „Ballada o śpiącym lwie” ukazała się 2 września 2021 w wydawnictwie Dowody na Istnienie.