Piotr Oleksy – urodził się w 1986 r. w Pleszewie, lecz wychował i dorastał we wsi Lubin na wyspie Wolin. Jest historykiem i wschodoznawcą, pracuje na Wydziale Historycznym Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, współpracuje z Tygodnikiem Powszechnym i Nową Europą Wschodnią. Od ponad dekady podróżuje po Europie Środkowej i Wschodniej obserwując jak tworzą się nowe tożsamości. Stara się łączyć perspektywę miejsce zapomnianych przez Boga i historię ze światem wielkiej polityki. Chyba dlatego szczególnie upodobał sobie okolice historycznej Besarabii.
Jako praktyk kultury działał na wielu płaszczyznach: wydawał płyty muzyczne, tworzył gry edukacyjne i szlaki turystyczne, organizował konferencje, koncerty i festiwale. Cały czas dziwi się światu i próbuje się patrzeć na rzeczywistość oczami drugiego człowieka.
Organizuje i prowadzi spotkania literackie i panele dotyczące polityki, literatury i kultury rejonów wschodnich. W 2019 r. zainicjował w Poznaniu cykl spotkań „Spojrzenie na Wschód”, któremu partnerują CK Zamek i Instytut Wschodni Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Od kilku lat bada, tłumaczy i promuje powojenną historię wysp Wolin, Uznam i Karsibór rozwijając platformę Archipelag Pamięci (archipelag.edu.pl).
Piotr Oleksy jest autorem brawurowego reportażu „Naddniestrze. Terror tożsamości” (wyd. Czarne 2018), o którym pasjonująco opowiada. W czerwcu 2021 r. ukazała się jego książka “Wyspy odzyskane. Woli i nieznany archipelag”. Najnowsza, ”Odłamki gwiazd. Podróż do latarni morskich”, ukazała się w styczniu 2025 roku, w nowej serii wydawnictwa Domu Literatury – 150K.
Recenzje:
„Naddniestrze. Terror tożsamości”
,,Naddniestrze – kraina dziwów i kontrastów. Kiedyś ojczyzna strachów i upiorów, o których pisał już Henryk Sienkiewicz w Trylogii , dziś miejsce pełne zaskakujących paradoksów: bo choć to państwo nieuznawane, o przyszłości politycznej decyduje się tu przy urnie wyborczej. Choć to kraj, który powstał w obronie radzieckich wartości, ważniejsze niż ZSRR jest w nim Imperium Rosyjskie, a przywiązanie do „prawdziwej” mołdawskości doprowadziło do wojny z Republiką Mołdawii. Choć to miejsce silnych podziałów narodowościowych, to tu po raz pierwszy i ostatni w historii ramię w ramię walczyli ukraińscy nacjonaliści i rosyjscy imperialiści. Jak tak naprawdę wygląda naddniestrzańska codzienność? I co ją ukształtowało? Na te i inne pytania odpowiada Piotr Oleksy, ukazując całą paletę niewiarygodnych sprzeczności rządzących Naddniestrzem. Spotykamy tu watażków, gangsterów i gorących patriotów nieuznanego państwa, ale „jest tu też trochę jak w filmie polskim zdaniem Mamonia – spojrzysz w prawo, spojrzysz w lewo, nic się nie dzieje. Marazm i apatia – powie ktoś. Stabilność – stwierdzi ktoś inny”.więcej…
,,Oleksy przygląda się rozmaitym aspektom życia w parapaństwie, o którym na ogół albo wie się niewiele, albo poprzestaje się na stereotypach, jak ten mówiący o „poradzieckim skansenie”. Autor z jednej strony kreśli miejsce Naddniestrza w polityce międzynarodowej, a czytelnik dowiaduje się, dlaczego Polsce nie na rękę jest zjednoczenie Mołdawii (choć to najłatwiejszy w obszarze poradzieckim separatyzm do rozwiązania), czy czemu Naddniestrze reprezentuje Mołdawię na Eurowizji.” więcej…
„Wyspy odzyskane. Wolin i nieznany archipelag”
,,Książka Piotra Oleksego „Wyspy odzyskane” to nie tylko opowieść o okrucieństwie i bestialstwie przełomu lat 40. i 50., czyli okresie słusznie minionym, czy absurdach późniejszego PRL-u. Ciągnie się do dzisiaj, co nadzwyczaj słuszne, żeby objaśnić czytelnikom ten wyspiarski, północno-zachodni, najdalszy skrawek Polski, dostrzegając jego cierpienie, nadzieję, specyfikę i egzotykę.” więcej…
,,Oleksy kreśli impresjonistyczną biografię polskiego archipelagu, Rzeczpospolitej wyspiarskiej, bieguna Polski odrzańskiej. To nie jest książka lokalna, sentymentalna Heimatliteratur, tylko opowieść uniwersalna w swojej wyjątkowości, w której jest miejsce i na podpitego awanturnika Jana Papugę, i na rybaka Siwego Flaka, i na boga Trygława, i na wypędzonych Niemców, i na tajemnicze księstwo Gryfitów. Oleksy łączy charyzmaty historyka i reportera, węszy po czystych archiwach i brudnych portach, a wszystko to w miejscu, gdzie doszło do jednego z najdziwniejszych eksperymentów demograficznych w dziejach. Zmusza czytelnika do opuszczenia dobrze wyjeżdżonych intelektualnych kolein i zdania sobie sprawy, że nie ma jednej Polski, a jest wiele Polsk!” – Zbigniew Rokita
Wywiady:
Mierzenie “ilości” Rosji w Naddniestrzu to rzecz jasna jak mierzenie ilości cukru w cukrze. Czasem, kiedy słyszę lub czytam komentarze publicystów, że “Kreml umocnił się w Naddniestrzu”, to nie mogę powstrzymać uśmiechu, bo chyba już bardziej umocnić się nie da. Co oczywiste, Naddniestrze jest dla Rosji przyczółkiem politycznym i wojskowym, choć w moim odczuciu nawet bardziej politycznym. więcej…
Jest to państwo w tym sensie, że spełnia większość funkcji państwa. Ma swój rząd, pocztę, granicę, wojsko, policję, system podatkowy – powiedział i podkreślił, że “nikt w Europie i na świecie, nawet Rosja” nie uznaje jego legalności. – mówi Piotr Oleksy na antenie pierwszego programu Polskiego Radia. więcej…